87-643-55-00

Znani Polacy związani z Grodnem

Zofia Nałkowska(1884-1954) – polska pisarka, publicystka i dramatopisarka, posłanka do Krajowej Rady Narodowej oraz na Sejm Ustawodawczy i Sejm PRL I kadencji, członek Polskiego Komitetu Obrońców Pokoju w 1949 roku. Rozkwit twórczości Zofii Nałkowskiej przypada na okres jej pobytu w Grodnie. Tu pisarka mieszkała i pracowała w latach 1922-1927. W tym okresie Nałkowska napisała kilka prac poświęconych ziemi grodzieńskiej: esej ?Grodno?, artykuł ?Tam, gdzie mieszkała i pracowała Eliza Orzeszkowa?. Na ścianie domu, w którym mieszkała pisarka, w 1989r. została odsłonięta tablica pamiątkowa. Muzeum Zofii Nałkowskiej w Grodnie jest jedyne na świecie. Przechowuje kopie zdjęć Zofii Nałkowskiej i jej rodziny, miejsc związanych z życiem i twórczością pisarki. Znajdują się tu również unikatowe zdjęcia grodzieńskiego więzienia z lat 20. W tym okresie Zofia Nałkowska prowadziła aktywną działalność społeczną w ?Patronacie? – organizacji opiekującej się więźniami grodzieńskimi. Wśród eksponatów muzeum są również wydania książek pisarki, kopie jej rękopisów oraz publikacji o niej i jej twórczości, jak również wybrane artykuły autorstwa Zofii Nałkowskiej.

Eliza Orzeszkowa(1841-1910) ? polska pisarka epoki pozytywizmu. Od roku 1869 Eliza Orzeszkowa zamieszkała w Grodnie i, wykazując się dużą pracowitością, zajęła się pisaniem. Orzeszkowa zmarła 18 maja 1910 w Grodnie po ciężkiej chorobie serca. Ponieważ była niepraktykująca, ks. proboszcz Juliusz Ellert odmówił jej pogrzebu. Dopiero po interwencji biskupa pochowano ją w Grodnie 23 maja 1910 r. na cmentarzu farnym. Muzeum Elizy Orzeszkowej znajdujące się w Grodnie przy ul. Orzeszkowej 17, działające w dwudziestoleciu międzywojennym, ponownie otwarte w 2001. Oprócz muzeum jest jeszcze Pomnik Elizy Orzeszkowej w Grodnie. Pomnik dłuta rzeźbiarza Romualda Zerycha ustawiony w 1929 w Parku Miejskim w Grodnie. Obecnie znajduje się przy ul. Orzeszkowej.

Tadeusz Malewicz(ur.1950) – inżynier, działacz mniejszości polskiej na Białorusi, jeden z założycieli Związku Polaków na Białorusi. W latach 1991?2000 wiceprzewodniczący ZPB, a w latach 2005?2009 przewodniczący Rady Naczelnej ZPB. Był m.in. technikiem, inżynierem i kierownikiem działu w branży budowlanej w Grodnie.

Irena Tamara Misztal(1908-2003) – w dwudziestoleciu międzywojennym pracowała jako nauczycielka. Podczas okupacji sowieckiej zatrudniona poza zawodem, w latach 1941?1944 prowadziła tajne nauczanie w Długopolu na Grodzieńszczyźnie, pozostając jednocześnie członkiem AK.

Romuald Pułjan(1894-1971) ? polski nauczyciel, adwokat i działacz społeczny, poseł na Sejm II i III kadencji w II RP (1928?1935). Z zawodu był nauczycielem, w latach 20. pełnił obowiązki dyrektora gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Grodnie.

Wiktor Dmuchowski(ur.1962)  – polski dyrygent, działacz społeczny mniejszości polskiej na Białorusi, były wiceprzewodniczący Związku Polaków na Białorusi.

Juliusz Alojzy Ellert(1866-1925) – po przyjęciu święceń kapłańskich pracował wiele lat w Grodnie, gdzie był kapelanem i pierwszym wykładowcą języka polskiego w gimnazjach oraz dziekanem fary.

Tadeusz Kruczkowski(ur.1961) – polski i białoruski historyk, działacz mniejszości polskiej na Białorusi, prezes Związku Polaków na Białorusi w latach 2000?2005, wykładowca Uniwersytetu Grodzieńskiego.

Antoni Patla(1898-1977) – polski muzeolog, pedagog, dziennikarz, uczestnik ruchu oporu w trakcie II wojny światowej. Od 1922 przebywał w Grodnie, gdzie pracował jako nauczyciel, jednocześnie aktywnie działając w PTK.

Józef Porzecki ? polski dziennikarz i działacz społeczny na Białorusi, wieloletni wiceprezes Związku Polaków na Białorusi. Nauczał w szkole polskiej w Grodnie.

Romuald Zerych(1888-1964) –  był m.in. autorem pomnika Elizy Orzeszkowej w Grodnie oraz jej popiersia rzeźbionego w drzewie.

Antoni Witold Balinger(1889-1940) – polski legionista, działacz niepodległościowy i major dyplomowany Wojska Polskiego w stanie spoczynku. Urodził się na Nowogródczyźnie. W okresie międzywojennym pełnił służbę w Wojsku Polskim, w 1920 w Szefostwie Intendentury Dowództwa Okręgu Korpusu nr III, w latach 1921-1932 był kierownikiem Rejonowej Intendentury w Wilnie i Grodnie.

Ryszard Badoń-Lehr(1941-2006) – od października 2003 był wicekonsulem RP w Grodnie.