Tajemnicza Twierdza Osowiec
Twierdza znajduje jest w miejscowości Osowiec-Twierdza (nazwa została nadana w 1998 roku), która położona jest w województwie podlaskim, w gminie Goniądz. Niedaleko obok niej przepływa rzeka Biebrza. Na terenie osady tworzą się liczne, rozlewiska, bagna i torfowiska, które wchodzą w skład Biebrzańskiego Parku Narodowego. Natomiast cały obszar osady jest chronionym rezerwatem.
Geneza budowy Twierdzy w Osowcu sięga końca XIX wieku. Wtedy to, car Aleksander II wydał rozkaz budowy takiej fortyfikacji obronnej, aby ochraniała ona północno-zachodnią granicę imperium rosyjskiego przez atakiem Prus Wschodnich. Podczas wznoszenia Twierdzy powstały cztery forty: Centralny – fort nr 1, Zarzeczny – fort nr 2, Szwedzki – fort nr 3 oraz Nowy – fort nr 4. Budowa fortecy trwała 10 lat i zakończyła się w 1892 roku. Twierdza Osowiec była typową twierdza zaporową. Jako jedna z nielicznych nigdy nie została zdobyta.
Podczas natarcia przez wojska niemieckie na rosyjską warownię, został napotkany niespotykany opór. Obrona Twierdzy zdała egzamin i przeszła do historii. Ponadto została porównana z działaniami wojennymi z 1916 roku pod Verdun we Francji. Stąd też Twierdza w Osowcu nazywana jest często polskim Verdun.
Przez lata na terenie Twierdzy Osowiec przebywały na zmianę wojska niemieckie lub sowieckie. Natomiast po okresie wojennym na obszarze warowni nie było już wojska, co spowodowało liczne grabieże mienia. Dopiero w 1953 roku, kiedy ulokowano tu Wojskowa Jednostkę ze stacjonującymi żołnierzami, rabunki zostały skutecznie zaniechane. W najlepszym stanie zachowały się Fort nr 1 i Fort nr 3. Natomiast dwa pozostałe stały się rumowiskiem wskutek działań wojennych lub też podczas dokonywanych rozbiórek po II wojnie światowej, przez miejscową ludność.
W związku z tym, iż Twierdza obecnie znajduje się na terenie wojskowym, także wstęp do niej bez przewodnika jest niemożliwy. Toteż osoby pragnące poznać ciekawostki historyczne tego niezwykłego miejsca, zapraszamy na jednodniową wycieczkę Tajemniczym Szlakiem Podlasia, podczas której zwiedzimy z przewodnikiem nie tylko Twierdzę w Osowcu, ale także inne interesujące punkty na Podlasiu.